• Abonelik
  • Künye
  • Gizlilik İlkeleri
  • Yayın İlkeleri
  • Kullanım Koşulları
  • Çerez Politikası
  • Reklam
  • İletişim
Cumartesi, Kasım 1, 2025
Le Monde diplomatique Türkçe
Advertisement
No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • LMd
  • Yazarlar
  • Konuk Yazarlar
  • Politika
  • Gündem
  • Dünya
  • Finans
  • Kültür-Sanat
  • Anasayfa
  • LMd
  • Yazarlar
  • Konuk Yazarlar
  • Politika
  • Gündem
  • Dünya
  • Finans
  • Kültür-Sanat
No Result
View All Result
Le Monde diplomatique Türkçe
No Result
View All Result
Anasayfa LMd

Amerikan malı egemenlik

Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, “ulusal / egemen yapay zekâ” geliştirmek için yüz milyarlarca dolar harcıyor. Ancak devasa işlem gücü, veri merkezleri, çip üretimi, bulut hizmetleri ve yazılım altyapısı gibi temel bileşenler tamamen ABD’li şirketlerin elinde. ABD’ye bu kadar bağımlıyken “egemen yapay zekâ” geliştirildiğini söylemek ise tam bir tezat oluşturuyor. Uluslararası gerilimler tarafından körüklenen “egemenlik” kavramı, artık altın, kripto paralar ya da lüks otomobillerle yarışan bir ekonomik meta hâline gelmiş durumda.

30 Ekim 2025
in 2, LMd
Otoriter teknoloji darbesi

EVGENY MOROZOV

Bilgiyi seçip öne çıkaran bir platform olan The Syllabus’un direktörü. Fransızca olarak yayınlanan son kitabı “Les Santiago Boys” (Divergences, Quimperlé, 2024) aynı adlı podcast’e dayanmaktadır.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “ulusal yapay zekâ stratejisi”nin yeni aşamasını geçen şubat ayında duyurdu: Birleşik Arap Emirlikleri’nin devlet fonlarını, Kanada emeklilik fonlarını, Amerikan özel sermayesini ve Iliad, Orange ve Thales gibi dev ulusal şirketleri bir araya getiren 109 milyar Avro’luk özel yatırım planı… Ancak bu şirketlerin tamamı, yapay zeka sektöründe en yaygın kullanılan yarı iletkenleri tasarlayan ve dünya piyasa değeri sıralamasında lider olan Amerikan devi Nvidia’nın Blackwell grafik işlemcilerine (GPU) bağımlı. İngiltere, eylül ayında 150 milyar sterlinlik Teknoloji Refah Anlaşması ile bu yarışta çıtayı yükseltti; ardından Almanya da hızla aynı yolu izledi. Orta Doğu’dan Güneydoğu Asya’ya kadar aynı senaryo tekrarlandı: Amerikan teknolojilerine bağımlılığı kırma vaadiyle, Amerikalıların belirlediği koşullarda Amerikan çipleri satın alma yarışı. Amerika Birleşik Devletleri’ne kendi para biriminizle çek yazma ayrıcalığının adı “egemenlik” oldu…

Nvidia başkanı bu toplu çılgınlığı sürdürmek için elinden geleni yapıyor. Üzerinden hiç çıkarmadığı deri ceketiyle Harley-Davidson bayilerinin motivasyon koçu gibi görünen Jensen Huang, katıldığı her zirvede aynı vaazı yineliyor: “Zekânızın üretim araçlarının sahibi olun.” Karşısında oturan maliye bakanları ise önlerine konulan sözleşmenin küçük harflerle yazılmış şartlarını okumaya üşenen borçluların donuk bakışlarıyla, huşu içinde başlarını sallıyor. Kurtuluşun yolu açık: Çiplerimizi satın alın ve OpenAI ile onun amiral gemisi ürünü ChatGPT’nin tahakkümünden kurtulun.

Peygamberin kürsüdeyken söylemeyi unuttuğu şey ise Nvidia’nın egemenlik doktriniyle etkisiz hale getirmeyi amaçladığı “Leviathan’a” tam 100 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor oluşu. Sermaye döngüsü ensest bir hal alıyor; OpenAI’a enjekte edilen her 10 milyar dolar karşılığında, Nvidia 35 milyar dolarlık çip satıyor. Öyle kusursuz işleyen bir kapalı devre sistem ki adeta kendi sonsuz döngüsünü yaratıyor. (1) Dahası, Nvidia’nın çipleri artık satılmıyor, kiralanıyor. (2)

Özel İçerik

Bu içerik sadece gazeteye abone olan okuyucular içindir.
Yazının devamını okumak için gazetemize abone olmak ister misiniz?
Hemen Abone Ol
Tags: ABDAVRUPAÇİNçipkEgemen yapay zekaHUAWEIJensen HuangLe Monde diplomatique Türkçe Kasım 2025Nvidiaulusal yapay zekaYAPAY ZEKA
Anka Haber Ajansı Anka Haber Ajansı Anka Haber Ajansı

Hakkında

Le Monde diplomatique Türkçe

Aylık olarak yayınlanır.

Kategoriler

  • LMd
  • Yazarlar
  • Konuk Yazarlar
  • Politika
  • Gündem
  • Dünya
  • Finans
  • Kültür-Sanat

Bağlantılar

  • LMd Dijital Abonelik
  • LMd Abonelik
  • Reklam
  • Arşiv
  • Dünyada LMd
  • Abonelik
  • Künye
  • Gizlilik İlkeleri
  • Yayın İlkeleri
  • Kullanım Koşulları
  • Çerez Politikası
  • Reklam
  • İletişim

© 2023 Le Monde Diplomatique Türkçe - Tüm hakları saklıdır.

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • LMd
  • Yazarlar
  • Konuk Yazarlar
  • Politika
  • Gündem
  • Dünya
  • Finans
  • Kültür-Sanat
  • ————
  • Abonelik
  • Künye
  • Gizlilik İlkeleri
  • Yayın İlkeleri
  • Kullanım Koşulları
  • Çerez Politikası
  • Reklam
  • İletişim

© 2023 Le Monde Diplomatique Türkçe - Tüm hakları saklıdır.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Bu internet sitesi çerezleri kullanır. Bu internet sitesini kullanmaya devam ederek çerezlerin kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Çerez Politikası sayfamızı görüntüleyin.
Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?