NATHAN SPERBER
Tongji Üniversitesi (Şanghay), Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Fakültesi’nde Araştırmacı
Çeviri: IŞIL GÜRCAN
2025 yılında Çin ekonomisi yeni bir ihracat rekoru kırdı. Bloomberg News, bu yıl ticaret fazlasının 1.2 trilyon dolara (1.035 trilyon avro) ulaşmasını öngörüyor: (1) Şimdiye kadar görülmemiş bir rakam. Bu başarı, ülkenin tarihsel rekabet avantajına sahip olduğu sektörlerdeki (tekstil, çelik, akıllı telefonlar) hâkimiyetini pekiştirmesinin yanı sıra, “yeşil” olarak adlandırılan teknolojilerin ihracatının hızlanmasıyla açıklanıyor. Çinli yetkililer, “üç yeni ürün” olarak adlandırdıkları elektrikli otomobiller, güneş panelleri ve lityum pillerin küresel “ekolojik dönüşümün” ayrılmaz unsurları olacağına inanıyorlar.
Batılı başkentlerin bakış açısından bu sonuçlar, eski Kanada Ekonomi Bakanı Chrystia Freeland’in 2024’te “devlet tarafından yönlendirilen kasıtlı aşırı kapasite politikası” olarak tanımladığı stratejiyle açıklanabilir: Şirketlerin rekabet gücünü artırmak için ürünleri dünya pazarlarına “damping” yaparak sürmeyi kolaylaştıran bir politika. (2) Bu analize göre Batılı şirketler, Pekin tarafından aşırı şekilde desteklenen Çin üretim aygıtının yarattığı haksız rekabetin mağduru oluyor.
Oysa, ülkenin önde gelen altı fotovoltaik (3) hücre ve panel üreticisi (Jinko Solar, Longi, JA Solar, Trina Solar, Tongwei ve TCL Technology), 2025 yılında zarar açıkladı; yılın ilk altı ayında toplam 20.2 milyar yuan (2.5 milyar euro) kayıp yaşadılar. (Financial Times, 4 Eylül 2025) Elektrikli araç tarafında da üreticiler arasındaki fiyat savaşları nedeniyle kârlar düştü. Sektörün şampiyonu ve ABD’li Tesla ile dünya üretiminde başa baş giden BYD’nin işletme sermayesi negatife dönmüş durumda. Yerli rakipleri de çok daha zor durumda. (Financial Times, 13 Haziran 2025) Bu durumda, bir paradoks ortaya çıkıyor: Üretimdeki genişleme ve rekor ihracatlar, ilgili şirketlerin zayıflamasıyla birlikte ilerliyor. Çin’in “başarısının” arkasında, bu stratejik sektörlerin varlığına yönelik tehditler yatıyor.
Özel İçerik
Bu içerik sadece gazeteye abone olan okuyucular içindir.Yazının devamını okumak için gazetemize abone olmak ister misiniz?
