İBRAHİM VARLI
Gazeteci, BirGün Gazetesi Genel Yayın Koordinatörü
Nevi şahsına münhasır ülkelerin başında gelen Suudi Arabistan her yönüyle bir kapalı kutu. Enerji jeopolitiğinin merkezi olmanın getirdiği avantajı tarihi boyunca kullanan, petro – dolarlar sayesinden kendisine emperyalist bir zırh ören Suud Krallığı da “zamanın ruhu –zeit geist” gereği arayışta. Doğanın ve de siyasetin yasası bu; katı olan her şey buharlaşıyor. Suud Kraliyeti de iç – dış etkenlerin etkisiyle değişmek, dönüşmek, esnemek zorunda kalıyor.
Tabi bu “esneme”, Amerikan destekli bir saray darbesiyle Kraliyet ailesinin en güçlü figürü haline getirilen veliaht prens MSB’nin gölgesinde gerçekleşiyor. ABD / Batı emperyalizminin bölgedeki bekçisi Suud Monarşisinin “liberalleşme”, “açılma” hamlesinin bölgesel ve de küresel yansımaları olacak.
Mutlak bir otokrasi ile yönetilen Suudi Arabistan bize yakın aynı zamanda bir o kadar da uzak ülke. Bu ülke tarihinde bu kadar “derin izler” bırakmış, hâlâ da o etkisini siyasal İslamcı aktörler üzerinden çeşitli biçimlerde sürdüren bir “monarşi”ye ilişkin Türkiye’de okunabilecek, başvurulabilecek kaynak sayı neredeyse yok.
Dış politikanın deneyimli isimlerinden Mustafa Kemal Erdemol, tam da bu önemli açığı kapatıyor ve bu “kapalı kutu”nun kapağını açıyor. “Veliaht’ın Gölgesinde Suudi Arabistan; Dördüncü Krallığa Doğru” kitabı Suud Monarşisine bugüne kadarki tutulmuş en önemli projeksiyon niteliğinde. Anlamak, anlamlandırmak için 444 sayfalık bu çalışma eşsiz bilgiler sunuyor.
Yazılama Yayınları’ndan çıkan kitapta tarihsel arka planıyla Suudi Arabistan Krallığı’nın iç – dış politikası, bulunduğu bölge ile dünyadaki ağırlığı etraflıca ele alınıyor. Son derece şaşırtıcı bir Suudi toplumunun anlatıldığı kitapta, hatırı sayılır bir komünist hareketin varlığına da değiniliyor, LGBT bireylerinin mücadelesine de…
Katı bir “şeriat” sistemiyle yönetilen ülkedeki komünist hareketin varlığına dair önemli doneler elde ediyoruz. Irak’taki komünist hareketlerden ve Lübnan, Türkiye, Bahreyn gibi komşu ülkelerden gelen işçilerin sol fikirlerinden etkilenen Suud komünistlerin, çölün ortasında “dini bağnazlığın” girdabındaki mücadelesi küçümsenmeyecek önemde. Dünyanın en büyük petrol kartellerinden ARAMCO’da çalışan işçilerin sınıf mücadelesi ve kadın komünistlerin direnişi Suud Monarşisi’nde bir zamanlar hatırı sayılır bir mücadele dinamiğinin olduğunu gösteriyor.
Yılların emeği olan kitabın fikri oluşum sürecinde Mustafa Kemal Erdemol ile yan yana çalışıyorduk. O günkü heyecanı, Suudi Arabistan kitabına dair titiz çalışmaları, notları hala aklımda. Kendi ifadesiyle söylersem; “Geliyordu, gelmekte olan.” Ve nihayet artık elimizde, kitapçı raflarında, kütüphanelerde.
Bu kitap son dönemlerin en merak edilen ülkelerinden biri olan Suudi Arabistan’ı anlamak için bir başlangıç kılavuzu kabul edilmeli.
Evet, kitabın girişinde de Şehy Abdullah Tariki’den alıntılanarak belirtildiği üzere; “Suudi Arabistan’da bir şeyler oluyor.”
Neyin, nasıl olduğunu anlamak için “Veliahtın Gölgesinde Suudi Arabistan; Dördüncü Krallığa Doğru” kitabı okunmalı…
