AYKUT KÜÇÜKKAYA
KKTC Yüksek Seçim Kurulu’nun 22 Eyaday listesine göre Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 8 aday yarışacak. Adaya ayak bastığımız Ercan Havalimanı’ndan Girne’ye doğru giderken yol güzergâhındaki bilboardlarda gördüğümüz afişler ise bize seçimin iki aday arasında geçeceğini gösteriyor. Ada’daki bu tablo diğer altı adayın alacağı oyların, mevcut Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başka-
nı Tufan Erhürman’ın seçimde yüzde 50+1’lik barajı geçerek yarışı birinci turda kazanıp kazanamayacağını belirleyeceğini otaya koyuyor.
Evet… Ada sıcak mı sıcak… İstanbul’daki serin havadan sonra güneş insanın içini ısıtıyor. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) halk cumhurbaşkanlığı seçimi için 19 Ekim’de sandık başına gidecek. Hemen hatırlatayım… KKTC’de Cumhurbaşkanlığı makamı Türkiye’deki “başkanlık sistemi” gibi doğrudan yürütme gücünü elinde tutmuyor. Ancak Birleşmiş Milletler nezdinde Türk tarafı adına görüşmeleri Cumhurbaşkanlığı makamı yürütüyor. Doğu Akdeniz’deki dengelerin (*) büyük önem kazandığı bu dönemde Ankara’yla birlikte diplomatik rotayı belirleyen isim Cumhurbaşkanı oluyor. Bu nedenle Ankara’daki iktidarlar KKTC’de başbakanlık seçimlerinden ziyade Cumhurbaşkanlığı seçimlerini önemsiyor. 19 Ekim öncesi Ankara da tarafını bir kez daha belli etmiş durumda. Bu durum adadaki haberlere de yansımış. Öyle ki yerel basın AKP’li ve MHP’li milletvekillerinin Ersin Tatar lehine ziyaretler yaptığını manşetlere taşımış. Bu haberlerde en dikkat çekici isim ise eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu!..
YSK’nin resmi duyurusunda Ersin Tatar “bağımsız” aday olarak gözüküyor. Ancak “Sağduyu Mutabakatı” çatısı tarafından destekleniyor. Bu çatı altında koalisyon hükümeti ortaklarından Ulusal Birlik Partisi (UBP), Demokrat Parti (DP) ve Yeniden Doğuş Partisi (YDP) bulunuyor.İkinci kez seçim yarışına katılan ana muhalefet partisi CTP’nin Genel Başkanı’na, Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) destek veriyor.
Halk keskin bir bıçakla ikiye ayrılmış sanki. “Anavatan”daki kutuplaşma “yavru vatan”da da kök salmış!.. Bir taraf (Tatar yanlıları) “iki devletli çözüm” istiyor; ana muhalefet (Erhürman destekçileri) ise “federal müzakere…”
Eylül ayında “Vizyon: Atak Diplomasi” sloganıyla kampanyasını tanıtan Tatar, “Müzakereden diplomasiye geçiş, yarım asrı aşan başarısızlık dolu tüketilmiş federasyon dönemini kapatmak demektir” sözleriyle yaşanan ayrışmayı özetliyor. Buna karşın 2018-2019 yılları arasında başbakanlık da yapan Erhürman ise seçmene “ekonomik krizle nasıl mücadele edeceğini” anlatıyor.
Anketler her iki adayın seçime başabaş girdiğini gösteriyor. Seçimin kaderini ise anketlerde yüzde 15 civarında olduğu belirtilen kararsız seçmenin belirleyeceği ifade ediliyor. Yazımın başında da belirttiğim gibi diğer adayların alacağı oylar seçimin ikinci tura kalıp kalmayacağını belirleyecek. Bir de oyunun rengi belli olan mutsuz, umutsuz seçmenin ne kadarının sandığa gidip gitmeyeceği!..
(*) Gazeteci Rasıh Reşat’ın 20. sayfadaki makalesi Kıbrıs adasındaki son gelişmeleri irdeliyor.
İLK TURDA HEDEF: YÜZDE 50+1
. Kayıtlı seçmen sayısı: 215 bin 611.
. 19 Ekim’deki ilk turda yüzde 50+1 oy alarak salt çoğunluğa ulaşan aday cumhurbaşkanı seçilecek.
. Adaylardan biri salt çoğunluğu sağlayamazsa en çok oyu alan iki aday bir hafta içinde yapılacak ikinci tur seçimlerine katılacak. İkinci turda en yüksek oyu alan aday cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturacak.
. KKTC’de cumhurbaşkanı 5 yılda bir halk tarafından seçiliyor.
. Dönem kısıtlaması bulunmuyor.
. KKTC’de cumhurbaşkanı seçilebilmek için 35 yaşını doldurmuş olmak, yükseköğrenim mezunu olmak, Türk ana ve babadan doğmuş olmak, KKTC yurttaşı olmak, en az 5 sene KKTC’de ikamet etmek şartı aranıyor.
. KKTC’nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş 1985-2005 tarihleri arasında tam 20 yıl Cumhurbaşkanlığı yaptı. 2005’te CTP adayı Mehmet Ali Talat, 2010’da UBP’nin adayı Derviş Eroğlu, 2015’te Mustafa Akıncı cumhurbaşkanı seçildi. 2020 yılındaki seçimlerde mevcut Cumhurbaşkanı Ersin Tatar bu göreve gelerek 5. Cumhurbaşkanı seçilmişti.
