‘Muhafazakâr sol’ Alman siyasetini sarsıyor

PIERRE RIMBERT ve PETER WAHL 

Peter Wahl: Gazeteci, Worms (Almanya)

Sol mu? Hangi sol? Bu yılın ocak ayında Almanya’da kurulan “Akıl ve Adalet için Sahra Wagenknecht İttifakı” (BSW) adlı siyasi parti, bu asırlık soruya bir yanıt veriyor. Sol Parti’nin (Die Linke) eski liderlerinden olan Wagenknecht, yıllardır partide huzursuzluk yaratan yön tartışmasını partiyi bölerek çözdü. (1) Sol Parti’nin on kadar milletvekilini kaybetmesine neden olan bu yeni oluşum kamuoyunun da ilgisini çekti. Eski bir komünist aktivist, parlak bir entelektüel ve doğduğu Doğu Almanya’nın popüler isimlerinden biri olan Wagenknecht, artık temsil ettiği çizgiye somut bir anlam kazandırabilir. Bu çizgi, Yeşiller’in ilerici, kentli ve eğitimli seçmen kitlesine ters düşebilecek “muhafazakâr sol” bir anlayışı ifade ediyor: Sosyal konularda solda, toplum ve göç konularında muhafazakâr, Avrupa Birliği içinde bir tür egemenlikten yana, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nü (NATO) ve Almanya’nın yeni savaş yanlısı tutumunu eleştiren, ifade özgürlüğünün savunulmasında tavizsiz bir anlayış… Wagenknecht, “çoğunluğa hitap edebilen”, (2) küreselleşmenin kaybedenlerini aşırı sağdan uzaklaştırma kapasitesine sahip ve “gerçek bir halk partisi” tarafından desteklenen bir proje hayal ediyor.

BSW kısaltması seçmenin büyük bölümü tarafından çok bilinmese de kurulduktan birkaç ay sonra girdiği geçen haziran ayındaki Avrupa Parlamentosu Seçimleri’nde oyların yüzde 6.2’sini (2.5 milyon oy) kazanan parti, yüzde 5.2 oy alan Liberaller’i (FDP) geçmeyi, yüzde 2.7’de kalan Sol Parti’yi ise ezmeyi başardı ve parlamentoda altı sandalye kazandı. Doğu bölgelerinde, yüzde 12 ile yüzde 16 arasında oy alan BSW, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) ve Hristiyan Demokrat Birliği’nin (CDU) ardından üçüncü parti oldu. Seçim sonrasında yapılan anketlere göre BSW’nin oylarının çoğu eski sol seçmenler ile – Sosyal Demokrat Parti (580 bin oy) ve Sol Parti (470 bin oy) – Yeşiller (150 bin oy) ve çekimserlerin (140 bin oy) arasından geldi. Ancak her beş oydan biri de sağdan – CDU (260 bin oy), FDP (230 bin oy) ve AfD (160 bin oy) – gelmişti. (3) Bu birleşim üç sonuca işaret ediyor: Öncelikle seçmenlerin çoğu BSW’yi bir sol parti olarak tanımlıyor. İkincisi aşırı sağdan oy çekme mücadelesi ne kazanılmış ne de kaybedilmiş durumda. Son olarak da merkez ve sağdan gelen oylar, Wagenknecht’in işçi sınıfını, ilerici ve kentli kesimlerle değil, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) orta sınıflarıyla birleştirme yaklaşımının doğruluğunu gösteriyor.