Senegal’in temkinli ‘kopuşu’

RÉMI CARAYOL

Gazeteci, “Mirage sahélien. La France en guerre en Afrique. Serval, Barkhane et après?” (La Découverte, Paris, 2023) adlı kitabın yazarı.

Dakar’ın işçi sınıfı mahallelerinden Parcelles Assainies’deki küçük bir dairede, eşi ve diğer ailelerle birlikte yaşayan 38 yaşındaki Yaya Sagna, 11 Ağustos 2023 gecesi silahlı kişiler tarafından evinde gözaltına alınışını anlatıyor. Gözaltında geçirdiği 13 günü, bir hâkim tarafından “suç örgütü üyeliği”, “kamu düzenini bozma” ve “terörü finanse etme” gibi suçlamalarla tutuklanışını, Rebeuss Cezaevi’nde 83 eylemciyle birlikte kaldığı 20 metrekarelik sefil hücreyi tekrar yaşıyor adeta… Ülkenin içine düştüğü siyasi çıkmazı kırmak için çıkarılan af yasası sayesinde yedi ay sonra, 18 Mart 2024 günü serbest bırakılışını anımsıyor. Tüm bunların, sadece Çalışma, Etik ve Kardeşlik için Senegal’in Afrikalı Vatanseverleri Partisi’ne (Pastef) üye olduğu için başına geldiğini söylüyor.

2012 – 2024 yılları arasında görevde kalan Macky Sall’ın cumhurbaşkanlığı döneminin son yıllarında iki bin kişinin cezaevine gönderildiği tahmin ediliyor. Binlerce diğer siyasi tutuklu gibi Sagna da mücadelesi karşılığında ağır bir bedel ödedi. Mart 2021’de Casamance’deki bir eylem sırasında 14 yaşındaki yeğeni Bounama Sylla Sagna öldürüldü. Bounama, CartograFreeSenegal tarafından Mart 2021’den Şubat 2024’e kadar, çoğunlukla Dakar ve Casamance’da kaydedilen 65 kurbanın en küçüğü… Gazeteciler, haritacılar ve araştırmacılardan oluşan bu kolektifin verilerine göre, ölenlerin yüzde 46’sı işçi, yüzde 27’si öğrenci, yüzde 12’si ise esnaf. (1)

Sagna, partisinin adayı Bassirou Diomaye Faye’nin 24 Mart 2024’te yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasının ardından baskı mağdurları fonundan kendisine bir tazminat ödenmesini ya da en azından takdir edilmeyi bekleyebilirdi. Ama bunların hiçbiri olmadı. Bu süreçte işini de kaybeden Sagna, yine de öfke, kızgınlık ya da hayal kırıklığı bile göstermiyor. “Süreçte birkaç aksaklık” olduğunu kabul ediyor ancak “Zor olacağını, kemer sıkmamız gerekeceğini ve zaman alacağını biliyorduk. Ama umudumuzu koruyoruz, çünkü kopuşun temelleri atıldı. Herkes sabırlı olunması gerektiğini anladı; devralınan durum tam anlamıyla felaket” diye konuşuyor.