İsrail’in çatışan kimlikleri

NITZAN PERELMAN BECKER

Siyasal sosyoloji doktoru, Yaani araştırma kolektifinin kurucu ortağı ve Nisan 2026’da Agone Yayınevi’nden çıkacak olan “İsrail Sağının Anatomisi” kitabının yazarı.
Çeviri: YAREN ŞAHİN

İsrail Yahudi toplumundaki gerilimler her tırmandığında; sağcı veya aşırı sağcı bir hükümete ya da 2009’dan bu yana neredeyse aralıksız iktidarda olan Başbakan Benjamin Netanyahu’ya karşı insanlar her sokağa çıktığında, Fransa’da ve başka yerlerde yapılan yorumlar hep aynı noktaya döner: İlericilerle muhafazakârlar arasındaki çatışma… Bu bakış açısı, ilerici merkez sol ile gerici, bağnaz, dindar ve fanatik sağı karşı karşıya getirir. Bu yorumlar elbette yapılabilir fakat büyük ölçüde yanıltıcıdır.

İsrail’i Yahudi halkının ulus devleti olarak tanımlayan, yasalarla etnik üstünlüğü resmileştiren ve ülkenin demokratik niteliğini ortadan kaldıran yasa 2018’de kabul edildiğinde, İsrailli Yahudiler güçlü bir toplumsal tepki göstermedi. O dönemde yalnızca İsrail vatandaşı Filistinliler ve Dürziler yasaya karşı protesto düzenledi. Buna karşın, 2023’te Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini kısıtlayan bir reforma karşı merkez solun demokrasi adına bu kadar geniş bir şekilde seferber olmasını nasıl açıklayabiliriz? (1)

Peki “ilericilerin”, 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail vatandaşı Filistinlilerin eylem yapmasının neredeyse sistematik biçimde yasaklanmasına, eşitlik ilkesinin açık bir şekilde ihlal edilmesine sessiz kalması nasıl açıklanabilir? Üstelik aynı “ilericiler”, bu ilkeye dayanarak İsrail’in kuruluşundan beri askerlikten muaf tutulan ultra – Ortodoksların zorunlu hizmete alınmasını ısrarla talep ediyor. Yine bu kesim, Netanyahu’nun iç politikada aldığı her tartışmalı karara tepki gösterirken, Gazze’deki kitlesel katliamlar ve soykırım karşısında neden sessiz kaldı? Bu sorulara verilen klasik yanıt artık inandırıcı değil. Çünkü bu bölünme yalnızca – hatta esasen – evrensel liberal değerleri savunan demokratlarla, otoriter ve aşırı milliyetçiler arasında yaşanmıyor.

DEVLETE VE DEĞERLERE SADAKAT, BİRLİĞE VE OTORİTEYE KOŞULSUZ BAĞLILIK