‘Fransafrika’nın son kalesi

FANNY PIGEAUD

Gazeteci, Ndongo Samba Sylla ile birlikte “L’arme invisible de la Françafrique. Une histoire du franc CFA” (La Découverte, “Poche” dizisi, Paris, 2024) adlı kitabın ortak yazarı.

Élysée Sarayı; 16 Temmuz 2025, Çarşamba… Resmi açıklamaya göre, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fildişi Sahili Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara’yı basit bir “çalışma yemeğinde” ağırlıyor. Ancak bu görüşme, Abidjan’da birçok soru işareti yaratıyor. 83 yaşındaki Ouattara’nın cumhurbaşkanlığı seçimlerine üç ay kala ne yapacağı belirsiz. Anayasa iki döneme izin veriyor ancak kendisi üçüncü dönemini tamamlamak üzere. Birkaç gün sonra ülkesine dönüyor ve gerilimi nihayet sona erdiriyor: Yeniden aday olacak! Macron, tartışma yaratan ve itirazlara yol açan bu dördüncü adaylık için Ouattara’ya yeşil ışık mı yaktı? Mali, Burkina Faso ve Nijer’in, Paris’le bağlarını kopardığı, askerleri, diplomatları ve gazetecileri sınır dışı ettiği, Senegal’in ise araya mesafe koyduğu bir dönemde Fildişi Sahili, eski sömürge gücüyle yakın ilişkilerini sürdürüyor.

15 yıl önce bambaşka bir tablo vardı; Fransa ve Fildişi Sahili birbirine düşmanca bakıyordu. 2010 başkanlık seçimleri ciddi bir siyasi krize yol açmıştı. Görevdeki cumhurbaşkanı Laurent Gbagbo, Anayasa Konseyi tarafından galip ilan edilmişti, Fransa başta olmak üzere çoğu Afrikalı ve Batılı lider ise rakibi Ouattara’yı devletin meşru başkanı olarak tanıyordu. Bunun üzerine sadık güçlerle ülkedeki Fransız birlikleri tarafından gizlice desteklenen muhalefet güçleri arasında çatışmalar çıktı. Çatışma, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan benzeri görülmemiş bir askeri müdahaleyle sona erdi. BM’nin verdiği yetkiyi aşan Fransız helikopterleri, Abidjan’ın göbeğinde, Gbagbo’nun da içinde bulunduğu cumhurbaşkanlığı konutunu birkaç gün boyunca bombaladı. Gbagbo 11 Nisan 2011’de tutuklandı ve Ouattara devlet başkanı olarak göreve başladı.

Yeni kavşaklar, yepyeni binalar ve pırıl pırıl köprüler…