Avrupa’nın koşulsuz teslimiyeti

THOMAS FAZI

Gazeteci, analizleri www.thomasfazi.com sitesinde mevcut.
Çeviri: BEYZA TOPÇU

Avrupa Birliği, büyük güçlere, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri’ne karşı Eski Kıta’yı güçlendirmenin bir yolu olarak lanse edilmişti. Ancak Maastricht Antlaşması’ndan sonraki çeyrek yüzyıl boyunca tam tersi yaşandı. Siyasi, ekonomik ve askeri açıdan Washington’a daha da bağımlı hale gelen Avrupa, daha zayıf ve özerkliğini büyük ölçüde yitirmiş durumda. Avrupa ülkeleri, ticaret, enerji, savunma veya dış politika gibi alanlarda ABD’nin stratejik önceliklerini desteklemek için sistematik biçimde kendi çıkarlarına aykırı davranışlarda bulunuyor.

27 Temmuz’da duyurulan ve Amerikan mallarının Avrupa’ya serbestçe girmesine izin veren ancak Avrupa’dan Amerika’ya yapılan ihracata yüzde 15 gümrük vergisi uygulayan ticaret anlaşması da bu karikatürize durumu gözler önüne seriyor. Bu teslimiyet, 645 milyar Avro’luk Amerikan hidrokarbonu satın alma ve Atlantik ötesine 515 milyar Avro yatırım yapma sözüyle birlikte geliyor. Yunanistan’ın eski Maliye Bakanı, ekonomist Yanis Varufakis, bunu 1842 tarihli Nankin Anlaşması’nın Avrupa versiyonu olarak görüyor. (1) Batılı güçlerin Çin’e dayattığı bir dizi “eşitsiz anlaşmanın” ilki niteliğindeki bu anlaşma, Birleşik Krallık’a önemli imtiyazlar tanımış ve “aşağılanma yüzyılının” (2) başlangıcı olmuştu. Varufakis, “1842’deki Çin’in aksine, Avrupa Birliği aşağılanmayı askeri bir yenilginin ardından değil kendi özgür iradesiyle seçti” vurgusunu da yapıyor.

Trump’ın rüzgâr türbinlerine öfke saçıp (3) ticari yaptırımları açıklayışını dinlemek için 27 Temmuz’da, İskoçya’daki golf sahasına giden Ursula von der Leyen’in görüntüsü ile birkaç hafta sonra Vladimir Putin’e Anchorage’da yapılan karşılamanın gösterişi, çarpıcı bir tezat oluşturuyordu. Bu sahne, Avrupa’nın transatlantik bilek güreşinde kullanabileceği ciddi kozları varken daha da kafa karıştırıcı hale geliyor.

Yaşlı Kıta diplomasi alanında geri plana atılma ve dışlanma arasında gidip geliyor. Trump ve Putin arasında Alaska’da yapılan “barış zirvesinin” ardından bekleme salonlarına ve ikincil rollere hapsedilmiş olan Avrupalı liderler, kendi kıtalarının geleceğini ilgilendiren müzakerelerle ilgili bilgi kırıntıları dilenmeye ve Beyaz Saray’ın başındaki kişiye ölçüsüzce dalkavukluk etmeye mecbur kaldı. 10 Ağustos 2025 tarihli Washington Post, “zamanın gerisinde kalmış görünmemek için çırpınıyorlar” diyerek onlarla alay etti. Fransız iş insanı ve jeopolitika analisti Arnaud Bertrand ise “Bu duruma dair en iyi tarihsel benzerlik Avrupa’da değil, ironik bir şekilde Avrupa’nın bir zamanlar daha zayıf uluslara uyguladığı emperyalist uygulamalarda görülebilir” ifadelerini kullandı. (4) Trump’ın müzakerelerin ön şartı olan ateşkesten vazgeçerek Rusya’nın kapsamlı barış anlaşması tercihine ayak uydurmasından iki gün sonra Avrupa Komisyonu Başkanı da ani bir U dönüşü yaptı. 17 Ağustos’ta “Buna ister ateşkes, ister barış anlaşması dileyim, önemli olan katliamların sona ermesi” dedi; oysa daha önce bunun tam tersini savunuyordu.